Autor: Tadeusz Dach
Przyjęło się, że pałac w Rymaniu został wybudowany w 1751 roku, o czym miała by świadczyć tabliczka z herbem i tą datą na ścianie głównej budynku. Cofnijmy się jednak wiele lat wstecz. Na początku XIV wieku wieś stanowiła lenno rodu von Manteuffel i w ich rękach pozostawała do połowy XVIII wieku. Ostatnim właścicielem Rymania z rodu Manteuffel był Henning Anton. Jego majątek został w dniu 29.04.1743 roku zlicytowany i kupił go Ludwig Julius von Seld, a 24 listopada 1748 roku kupił go z kolei Johann Wilhelm Christoph Steobanus. Herb tego właściciela Rymania do dziś jest widoczny na frontonie pałacu wraz z datą 1751 r. Prawdopodobnym jest fakt, iż pałac w 1751 roku został przebudowany na potrzeby rodziny Ch. Steobanusa i po jego odnowieniu umieszczono na nim herb z datą. Poprzedni jego właściciele najprawdopodobniej nie inwestowali już w utrzymanie swojej rezydencji, Henning Anton von Manteuffel z powodu długów i braku pieniędzy, a Ludwig Julius von Seld z powodu krótkiego okresu posiadania Rymania. Przebywając w piwnicach pałacu można zobaczyć stare mury, którym bliżej jest do czasów średniowiecza, niektóre nawet grubości ok. 1,5 m! Odnowiony pałac przez J. W. Ch. Steobanusa prezentował się wspaniale, co możemy zobaczyć na zdjęciu z 1910 roku.
Ściana frontowa posiadała dwie boczne wieże, na których umieszczono dwie duże figury. Potomkowie J. W. Ch. Steobanusa, 10 lipca 1803 roku, otrzymali tytuł szlachecki i przyjęli nazwisko von Wriechen. Wspomnieć należy, że podczas trwającej wojny siedmioletniej (1756-1763), w pobliżu Rymania odbyła się wielka bitwa między rosyjską kawalerią a oddziałami pruskimi. W wyniku bitwy ucierpiał również pałac i sama miejscowość Rymań.
W 1851 roku właścicielem został Aleksander Andre z Ramlewa. Rymań do XIX wieku stanowił dobra rycerskie, które częściowo zostały rozparcelowane.
Od roku 1870 właścicielem dóbr ziemskich w Rymaniu został Julius Hoffman, a w latach 1896-1898 von Werner Holtz. Później właścicielem był jeszcze von Wojenthin. Również folwarki należące dotychczas do Rymania znalazły nowych właścicieli tj. Bukowo (Buchwald) i Starża (Starsberg) zostały nabyte przez Richarda Hoppe Rath i Petera Paula Pannecke z Berlina .
Dopiero od 1918 roku, kiedy posiadłość kupił Lothar von Dewitz majątek rymański został ponownie niejako „scalony” m.in. poprzez odkupienie okolicznych folwarków (niektórzy autorzy podają, że von Dewitz przejął posiadłość już w 1914 roku). Nowy właściciel przebudował również dotychczasowy pałac na budynek bardziej nowoczesny rozbierając między innymi boczne wieże . Na frontonie budynku zachował on stary herb Ch. Steobenusa oraz dodał dwa nowe herby, to jest jeden rodziny von Dewitz oraz drugi – jego żony, Margarette z domu von Buxhoeveden. Herby te zostały zachowane podczas kolejnych remontów i dziś nadal je możemy zobaczyć.
Już na fotografii z 1920 roku widać, że pałac w Rymaniu został przebudowany. Na początku XX wieku wybudowano nowe stajnie i obory oraz inne zabudowania gospodarcze. Majątek rymański pod kierownictwem Lothara von Dewitza rozwijał się dobrze i szybko. W okresie międzywojennym w jego skład wchodziło m.in. 2360 ha użytków rolnych, z czego ok. 1100 ha gruntów ornych , 180 ha trawników, 12 parku i ogrodu, 630 ha lasu , 13 ha jezior i inne. Na terenie majątku funkcjonowała również fabryka skrobi.
Nieodłącznym elementem dawnych posiadłości były parki. Ten w Rymaniu powstał już w XVIII wieku. Niestety, jak większość parków w dawnych miejscowościach Gminy Rymań, po II wojnie światowej, w dużej mierze został on zniszczony. W Rymaniu, na początku lat 70-tych zostało wyciętych ok. 1,5 ha drzewostanu liczącego średnio 200-400 lat! Układ przestrzenny parku oparty był na naturalnie skonfigurowanym terenie z krajobrazowymi nasadzeniami, w części południowo- zachodniej przechodzącymi w park leśny i dalej w las mieszany. Jeszcze do niedawna widoczne były malownicze grupy drzew (część z nich niedawno wycięto) oraz dawne stawy rybne , na których była wyspa. W północno-zachodniej części parku wznosiła się prawdopodobnie granitowa budowla, do której wiodła wijąca się serpentyną ścieżka. Dziś dawny park nie należy już do terenu pałacu rymańskiego i jest własnością Lasów Państwowych.
Po śmierci Lothara von Dewitz, majątkiem do 1945 roku zarządzała wdowa po nim, Margarette von Dewitz. Po II wojnie światowej majątek w Rymaniu przejęły, jak zresztą we wszystkich okolicznych miejscowościach, Państwowe Gospodarstwa Rolne (wcześniej nazywały się jako „Klucz” oraz „Zespół”). Niestety, nie zawsze one dbały o właściwe utrzymanie dawnych zabytkowych budowli oraz parków. W wielu miejscach zostały one wręcz zdewastowane. Pałac w Rymaniu przetrwał ten okres, a nawet pod koniec lat 80-tych XX wieku został on odnowiony i zorganizowano w nim HOTEL oraz restaurację. Z jego dawnego wyposażenia została w nim podłoga z charakterystycznych płytek oraz duży zabytkowy piec. Te dwa elementy dawnego wyposażenia też nie miały szczęścia. Przy kolejnym remoncie przez nowego właściciela, płytki zostały zdjęte i w dużej mierze zniszczone. Zabytkowy piec został rozebrany, a kafle z niego złożono w jednym z zabudowań gospodarczych, które z kolei spłonęło w pożarze. Rozebrano też dawne pomieszczenia służby, które znajdowały się po prawej stronie pałacu (patrząc od frontu), gdzie mieściły się również biura PGR. Z zabytkowych budynków gospodarczych do dnia dzisiejszego stoją ściany tylko jednego z nich.
Kolejny właściciel pałacu (ze Szwecji) przystąpił do gruntownego remontu budynku. Odnowiona została również zabytkowa wieża ciśnień, dobudowano nowe skrzydło pałacu, wyremontowano także piwnice. Po wejściu do pałacu, na podłodze, zobaczymy część odzyskanych, starych płytek podłogowych oraz odrestaurowaną starą boazerię. Obecnie w pałacu mieści się HOTEL i restauracja, a w piwnicach winiarnia. Właścicielem jest : Resort and Country Club sp. z o.o. Więcej o dzisiejszej działalności pałacu na stronie : http://www.hotelryman.pl/
Σχόλια