H I S T O R I A
Pierwsze umocnienia na terenie współczesnego Giżycka wznieśli pogańscy Prusowie z plemienia Jaćwingów. Po zajęciu okolicznych ziem przez praktykujący niesłychanie agresywną politykę w stosunku do wschodnich sąsiadów Zakon Krzyżacki około 1290 roku komtur pokarmiński Meinhard z Querfurtu zbudował tu niewielką drewnianą strażnicę, być może z wykorzystaniem wcześniej istniejącego wczesnośredniowiecznego gródka. Pół wieku później strażnicę zastąpił zamek, choć i w tym przypadku główny jego budulec wciąż stanowiło drewno. Wystawiona z inicjatywy wielkiego mistrza Dietricha von Altenburg warownia wzmiankowana była w roku 1337 jako Haus Leczenburg - należała ona do grupy samotnych, zainstalowanych w głębi puszczy stanic, określanych w literaturze niemieckiej mianem Wildhaus. Kres jej istnienia nastąpił podczas najazdu księcia Kiejstuta w 1365, gdy wojska litewskie zdobyły ją, a następnie spaliły. Na zgliszczach tej budowli w latach 1377-99 Krzyżacy wznieśli nowy, tym razem "prawdziwy" zamek z cegły i kamienia, przeznaczony na siedzibę zakonnego urzędnika niższego szczebla, zwanego komornikiem.
Wzrost politycznego znaczenia zamku nastąpił z początkiem XV wieku, gdy awansował on do roli siedziby prokuratora. Jego uzbrojenie jednak nigdy nie było imponujące - dziesięć lat po wielkiej wojnie z Polską na stanie znajdowało się tutaj pięć bombard na kule kamienne, dwa działa na kule ołowiane oraz zaledwie dziesięć kusz. Po wybuchu wojny 13-letniej, w listopadzie 1455 warownię zdobyły niemal bez walki oddziały Związku Pruskiego zasilane przez rozjuszoną nadmiernym fiskalizmem Krzyżaków miejscową ludność. Obiekt powrócił do Zakonu w 1466, został odbudowany i jako siedziba niższych urzędników służył im do roku 1520. Po sekularyzacji Państwa Krzyżackiego w 1525 wprowadził się tutaj urząd starosty książąt pruskich, niedługo potem podjęto decyzję o przebudowie średniowiecznego założenia w stylu renesansowym - w trakcie prowadzonych przez Krzysztofa Roemera prac powstały m.in. dwa, zachowane do dziś, późnorenesansowe szczyty, datowane na rok 1560. Kolejne zmiany w funkcji i wyglądzie zamku miały miejsce w drugiej dekadzie XVII stulecia podczas jego adaptacji do roli myśliwskiej rezydencji książąt elektorów. Powstały wówczas dwa nowe skrzydła oraz niski parterowy gmach, w którego wschodnim szczycie wzniesiono nakrytą stożkowym dachem cylindryczną basztę. Skrzydła te zostały zniszczone przez pożar w 1749 roku i niedługo potem rozebrane. Podobny los po drugiej wojnie światowej spotkał budynek z basztą, a także część umocnień i fos - te ostatnie wykorzystano do budowy kanału łączącego jeziora Mamry i Niegocin. Wcześniej jednak, w 1. połowie XIX wieku umieszczono tutaj urzędy starostwa oraz lokale mieszkalne zajmowane m.in przez komendantów twierdzy Boyen. Po 1945 zamek odrestaurowano, a w latach 70-ych przekształcono w motel. Później traktowany był on jako kapitał spekulacyjny przez kolejnych właścicieli, którzy oszczędzając na jego remoncie pośrednio doprowadzili do katastrofy budowlanej w 2007. Kilka lat temu zamek odrestaurowano z przeznaczeniem na luksusowy ośrodek hotelowy.
A R C H I T E K T U R A
Zamek usytuowany został w miejscu strategicznym na przesmyku między jeziorami Mamry i Niegocin. Centralnym jego elementem był zachowany do czasów obecnych podpiwniczony, trzypiętrowy dom, wzniesiony z cegły na planie prostokąta o wymiarach ok 14,5x22 metry. Budynek główny i przylegający do niego wewnętrzny dziedziniec otaczały kurtynowe obwarowania oraz nawodniona fosa. Zamek średniowieczny zapewne nigdy nie miał wieży.
S T A N - O B E C N Y
Do czasów współczesnych zachował się wspomniany już XIV-wieczny dom główny z przyporami i renesansowymi szczytami, których powstanie datuje się na 2. połowę XVI stulecia. Przez wiele lat zamek stał pusty w fatalnej kondycji technicznej, wreszcie kilka lat temu przejęła go prywatna spółka i pięknie odrestaurowała z przeznaczeniem na hotel o wysokim standarcie.
D O J A Z D
Zamek stoi w południowej części miasta przy ul. Moniuszki prowadzącej z centrum do zabytkowej twierdzy Boyen. Wschodnia część dawnej fosy pełni dziś funkcję kanału łączącego dwa sąsiadujące jeziora. Na kanale tym, w bezpośredniej bliskości zamku ponad 100 lat temu zbudowano napędzany siłą mięśni ludzkich obrotowy most, który jako jedyny w Polsce pracuje do dziś według dziennego rozkładu - ceremoniał jego otwarcia przyciąga w sezonie niezmiennie ogromną liczbę turystów.
INFO z http://www.zamkipolskie.com/
Comments