Założenie parkowo - pałacowe o powierzchni około 60ha, powstało w wyniku przekształcenia istniejącego uprzednio parku romantycznego, należącego do przebudowanego pałacu klasycystycznego oraz znacznego powiększenia jego terenu dzięki zaadaptowaniu części otaczających lasów i okolicznych stawów. Prace związane z rozbudową parku rozpoczęto już prawdopodobnie w 1863 roku z inicjatywy Hansa Ulricha von Schaffgotscha, pod kierownictwem Carla Johanna Bogislawa Lüdecke, absolwenta Akademii Berlińskiej i ucznia słynnego klasycysty Carla Friedricha Schinkla.
Główna oś kompozycji parku rozciąga się w kierunku wschód – zachód i łączy kolejno: − staw z wyspą znajdujący się po wschodniej stronie pałacu, − główną oś pałacu, która zaakcentowana jest ryzalitami, − wyspę położoną pośrodku dużego stawu, rozlewającego się przed zachodnią fasadą, − kolumnę Wiktorii na zachodnim brzegu rozlewiska .
Kompozycja parku w Kopicach ma więc klasyczny osiowy układ wyznaczony przez budynek pałacu i malownicze wnętrze parku z dalekim planem. Po wcześniej realizowanych założeniach pozostała związana z pałacem, aleja poprowadzona swobodnie wzdłuż południowego brzegu głównego stawu, niekiedy rozwidlająca się na południe, w stronę, gdzie zostały zlokalizowane inne obiekty opisane poniżej. Na terenie parku znajduje się 10 stawów o nieregularnych brzegach, połączonych systemem kanałów i rowów nawadniających. Przepływ wody był regulowany przy pomocy przemyślnych zastawek i śluz. Najważniejsze kompozycyjnie są trzy największe stawy, dwa rozlewające się po wschodniej i zachodniej stronie pałacu oraz staw usytuowany prostopadle w do południowego brzegu największego rozlewiska. Ma on powierzchnię ponad 5,5 ha. Drzewostan parku jest bogaty. Rosną tu dęby, niektóre nawet 500-letnie, będące pomnikami przyrody, a także sosny, świerki srebrzyste, buki, jesiony, lipy, brzozy, olchy, graby, kasztanowce, czeremchy, wierzby oraz krzewy, a wśród nich liczne leszczyny, jarzębiny i bzy. Najbliższe otoczenie pałacu stanowiły niegdyś tarasy znajdujące się od jego strony zachodniej, południowej i wschodniej oraz założone na nich trawniki i klomby, gazony i rabaty kwiatowe. Między pałacem a dużym stawem, na osi zachodniego wejścia do obiektu, znajdowała się kiedyś fontanna składająca się z misy otoczonej żeliwną balustradą i z regularnie po obwodzie ustawionymi na masywnych słupach czterema neogotyckimi wieżyczkami oraz z centralnie usytuowanej rzeźby stojącej w ośmiobocznej muszli wyniesionej na postumencie. Za nią znajdowały się schody zejściowe do stawu, z dwiema niezachowanymi już figurami jeleni po bokach i z wazonami ustawionymi na postumentach.
Taras od stawu oddzielała zdobiona kamienna balustrada z rozetami – dziś ruina. Balustrady oddzielały także tarasy od strony południowej i wschodniej. Na wschodnim tarasie znajdowała się inna neogotycka fontanna. Na północ od pałacu znajduje się kamienny, dwuprzęsłowy mostek wiodący w kierunku dawnego folwarku. Most przerzucony jest nad kanałem, łączącym stawy zachodni i wschodni. Posiada on kamienne balustrady dekorowane rozetami. Na wschodniej znajdowała się rzeźba św. Krzysztofa, umieszczona pod neogotyckim baldachimem. Droga, która prowadzi przez mostek na podjazd pałacu rozpoczyna się w oddalonej na zachód części parku neogotycką bramą, o trzech ostrołukowych przelotach. Środkowy, najwyższy przelot jest zwieńczony wimpergą ujętą w dwa pinakle, łączone ażurowym, zdobionym fryzem. Na południe od pałacu zlokalizowana jest altana – obecnie w ruinie, zbudowana była na planie ośmioboku, o murach zwieńczonych krenelażem. Posiadała czterospadowy dach z kalenicą. Budowla miała też duże, ostrołukowe okna. Dalej, na południowy – wschód od pałacu znajduje się dawna lodownia, o grubych ścianach z nieregularnego kamienia. Z innych elementów architektonicznych założenia parkowo pałacowego to pozostałość po ustawionej na zachodnim brzegu największego stawu korynckiej, zwieńczona posągiem Nike, kolumnie Wiktorii, upamiętniającej wojnę francusko – pruską . Na północnym jego brzegu znajdował się prostokątny taras widokowy z chińskim kioskiem. W głębi założenia parkowego, na półwyspie okolonym rozlewiskiem przylegającym od południa do głównego stawu została wybudowana glorieta - Świątynia Diany, złożona z sześciu kolumn o głowicach kompozytowych, nakryta kopułą, dawniej zwieńczona wazą. W południowej części parku znajdują się ruiny mauzoleum rodu Schaffgotschów. Obiekt jest założony na planie elipsy z wejściowym portykiem wspartym na kolumnach jońskich i z dostawionymi aneksami. Wewnątrz mauzoleum znajdowała się kaplica z ołtarzem i podziemna krypta. W południowej części parku znajduje się sztuczna kamienna ruina w kształcie wieży. Są w niej kręte schody prowadzące na szczyt. Pełni ona funkcję punktu widokowego.
Na zachód od wzniesienia, na którym stoi ruina znajduje się sztuczna grota. Na północ od ruiny, przy drodze, znajduje się ceglana kapliczka zwieńczona szczytem schodkowym. Nie zachowała się figura w kapliczce. Park zdobiły jeszcze, niestety niezachowane już, 1342 rzeźby rozmaitych postaci i zwierząt w naturalnych rozmiarach, dłuta wrocławskiego mistrza Carla Kerna. Zespół parkowo pałacowy należał do rodziny Schaffgotschów aż do roku 1945. Wojna obeszła się z nim wielce łaskawie. Jeszcze w latach pięćdziesiątych XX w. stał okazały i zdobny w swoim eklektycznym kostiumie, i co warte odnotowania, zachował też swe dawne wyposażenie. Podobno odbywały się w nim rozmaite imprezy, potańcówki, nawet bale sylwestrowe. Potem już nadszedł czas niszczenia. Kopice szabrowano wielokrotnie zarówno w majestacie prawa, jak i całkiem bezprawnie. Przypuszczalnie śpiące lwy z muru nad sadzawką zawędrowały do stolicy i zdobią dziś bramę parku w Wilanowie. W roku 1958 pałac splądrowano po raz ostatni i celem zatarcia śladów podpalono. Perfidia sprawców nie ograniczyła się do tego aktu wandalizmu. Wcześniej bowiem wypuścili wodę ze stawu utrudniając tym samym ewentualne próby ugaszenia ognia. Po tym ostatecznie zabójczym pożarze pałac w Kopicach nie interesował już nikogo z lokalnych władz. W zasadzie jest tak do dziś, o czym świadczy ich niechętne nastawienie do tego zabytku.
źródło : http://umierani...topic.php?t=744
Comments